Artykuły z działu: Zapłodnienie

Po owulacji balonowato napęczniałe tkanki za­padają się, ponieważ woda zostaje wydalona z moczem, a trawienie traci intensywność. Potem cykl ten rozpoczyna się od  nowa. Można zastanawiać się, jakie byłyby następstwa dla kości, gdyby kobieta była wyposażona w tak jaskrawą demonstrację swego czasu płodności. Charakterystyczne są też zmiany temperatury w czasie cyklu  miesiączkowego i wskazują na wystąpienie owulacji. Przed jajeczkowaniem, gdy macica zaczyna ponownie przygotowywać swą błonę śluzową, temperatura ciała kobiety pozostaje w zasadzie stała, ale ma skłonność do nieznacznego obniżania  w miarę przybliżania się dnia owulacji. Następnie, mniej więc w 14 dni po rozpoczęciu się poprzedniej miesiączki następuje nagły, ale krótki spadek temperatury o 0,1 do 0,2°C poniżej normalnej, co według istniejących poglądów wskazuje na doniosły moment pęknięcia pęcherzyka i uwolnienia długo więzionego jaja. Na karcie temperatury jest on łatwiejszy do uchwycenia, gdyż po krótkim spadku następuje dłuższy i wyraźniejszy wzrost. Temperatura nie jest jednakowa u każdej kobiety, ale typowy wykres rozpoczyna się przy 36,7°, powoli opada do 36,- w pierwszych dniach cyklu, nagle do 36,4° w czasie owulacji i wzrasta do 36,9°. Na tym poziomie utrzymuje się do następnej miesiączki i przed jej wystąpieniem opada znowu do 36,7°C. Jeśli temperatura nie opadnie w czasie odpowiadającym następnej miesiączce, to może być objawem zajścia w ciążę, brak następnej miesiączki potwierdzi to podejrzenie. Gdy jajeczko zostanie uwolnione, następuje możliwość zajścia w ciąże. Gdy wówczas plemniki spotkają się z jajeczkiem, istnieje szansa na zapłodnienie. Gdy do tego nie dojdzie, jajeczko obumiera i zostaje wydalone w trakcie kolejnej miesiączki. Wyższa temperatura ciała w trakcie owulacji jest typowym objawem. Innymi objawami są krwawienie, gęsty śluz, ból brzucha.

W ciągu następnych 14 dni miesiączki gruczoły wewnętrzne stają się bardziej poskręcane, podobne raczej do harmonijek niż do cylindrów. Endometrium o:r czające gruczoły grubieje w dalszym ciągu i wkrótce dochodź do 5 mm. Jeśli nastąpi implantacja zapłodnionego jaja, to dzieje się to w połowie tego okresu, czyli około tydzień po jajeczkowaniu. Zagnieżdżenie się jaja w macicy jest oparte na współdziałaniu, bierze w nim udział zarówno samo jajo, jak i macica. Jeśli nie dojdzie do implantacji, nastąpi miesiączka. Krwawe wydzieliny  są produktem nie wykorzystanej macicy, w której nie do­szło w danym okresie miesiączkowym do zagnieżdżenia jaja i są one zewnętrznym objawem zmian wewnętrznych. Nagłe zahamowanie dopływu progesteronu przez rozczarowany definitywnie pęcherzyk powoduje zatrzymanie przygotowania macicy. Wydalona zostaje 4-milimetrowa górna warstwa endometrium, wytworzona podczas poprzedzających 3 tygodni, i to nie od razu, ale po trosze. Nie wiadomo dokładnie, co powoduje wydalanie. Być może czasowe odcięcie dopływu krwi sprowadź; obumarcie komórek błony wewnętrznej, a kiedy krążenie po­wraca do normy, nie wystarcza już ono do ich ożywienia i tyl­ko staje się powodem utraty często krwi. W każdym razie po 4 lub 5 dniach od rozpoczęcia miesiączki cała troskliwie przygo­towana błona śluzowa zostaje wydalona razem z krwią i ślu­zem najpierw z macicy, a potem z pochwy. Utrata krwi wynos: średnio 40 ml w czasie każdej miesiączki, ale może dochodzić do pięciokrotnie większej ilości, a także może być pięć razy mniejsza od średniej. Miesiączki wykazują duże różnice zarów­no pod tym, jak i pod innymi względami. Menstruacja inaczej miesiączka bądź krwawienie miesięczne to fizjologiczne zjawisko, które ma za zadanie cyklicznie złuszczać nabłonek macicy. Powodem tego są zmiany stężenia hormonów płciowych takich jak estrogen i progesteron. Cyklem miesięcznym nazwiemy wszystkie zmiany hormonalne, zmiany środowiska pochwy, zmiany gruczołów piersiowych, temperatury ciała, nastroju psychicznego i innych funkcji.

Owulacji towarzyszy również zmiana tempera­tury ciała i to pozwala na dokładne ustalenie terminu, jednak większość kobiet nie zdaje sobie sprawy z tego, że w ich ciele pękł jakiś pęcherzyk o średnicy niewielu milimetrów i uwolnił pojedyncze jajo. Jajo zaś, które tak długo czekało w obrębie jajnika na tę roz­strzygającą chwilę, ma przed sobą bardzo krótki okres życia ? na pewno nie więcej niż 48 godzin, a nawet prawdopodobnie nie więcej niż 24 godziny. Poprzedzający okres bezczynności mógł trwać 24, lub nawet 48 lat, mimo to okres, kiedy staje się ono dojrzałe do zapłodnienia, jest bardzo ograniczony. Jeśli nie dojdzie do spotkania z plemnikiem, jajo stanie się niezdolne do zapłodnienia i obumrze; przechodząc przez kilka centymetrów jajowodu dojdzie do jamy macicy, a stamtąd ? nie wykorzy­stane i zestarzałe zostanie usunięte podczas następnej miesiączki.

Oprócz zapewnienia jaju dojrzewania pęcherzyk ma jeszcze in­ne ważne czynności do spełnienia w formie wydzielania hormo­nów, początkowo estrogenu, później progesteronu. Zadanie to jest chemicznie dość skomplikowane, ale działanie hormonów jest w zasadzie proste. Pochodzący z samego jajnika estrogen powoduje powstanie zespołu gotowości płciowej i przygotowuje pochwę do aktu płciowego, progesteron zaś wspomaga zmiany zachodzące w macicy -? wszystkie te pełne nadziei przygoto­wania mają umożliwić zagnieżdżenie się zapłodnionego jaja. W ten sposób każdy pęknięty pęcherzyk bierze w opiekę jajo, które się z niego uwolniło. Owulacja może być także zaburzona za sprawą alkoholu, leków, chorobę czy inny tryb życia. Kolejnym objawem jajeczkowania oprócz podwyższonej temperatury może być krwawienie czy śluz. Gdy nie dojdzie do zapłodnienia w czasie owulacji, jajeczko obumiera i jest wydalane w czasie kolejnej miesiączki.

Jedno jajo dojrzewa w jednym jajniku zazwyczaj na zmianę. Produkcja takiego jaja w żeńskim układzie płciowym jest o wiele bardziej skomplikowana niż produkcja nasienia. Jako w jajniku jest w stanie spoczynku już przed urodzeniem dziewczynki i upłynąć musi od dwudziestu do nawet i czterdziestu lat, kiedy się ono obudzi. Cykl miesiączkowy przedstawia się w następujący sposób: regularnie, w dwa tygodnie po rozpoczęciu się miesiączki, z jajnika zostaje wydalone jedno jajo, chociaż cały mechanizm jego wydalenia tak naprawdę rozpoczął się już kilka tygodni przed konkretną miesiączką. W trakcie wydalenia jaja zostaje ono otoczone przez komórki, które się rozmnażają, przyjmując nazwę pęcherzyka Graafa. Właśnie w dwa tygodnie po rozpoczęciu konkretnego cyklu pęcherzyk ten zawiera jedno jajo i dochodzi do dwunastu milimetrów średnicy. Przeważnie w jajniku dojrzewa jeden pęcherzyk, ale zdarzają się przypadki, kiedy dojrzewają dwa. Wówczas może być tak, że zostaną poczęte bliźnięta dwujajowe, zupełnie niepodobne do siebie. W tym przypadku jaja te mogą pochodzić z jednego jajnika, lub też i po jednym z każdego. Niezależnie od tego, dojrzewający pęcherzyk przesuwa się ku powierzchni jajnika, żeby podczas zwiększającego się ciśnienia wewnętrznego pęknąć i uwolnić zawarte w nim jajo. Jest to zwane owulacją, czyli jajeczkowaniem. Ma to miejsce między trzynastym a siedemnastym dniem od rozpoczęcia danego cyklu miesiączkowego. Czasem, w trakcie owulacji, kobieta może odczuwać niewielki ból, zwany bólem środkowym, Mittelschmerz. Kiedyś błędnie odczytywano go jako jeden z objawów zapalenia wyrostka robaczkowego, kiedy jeszcze nie zwracano takiej uwagi na okresowość jego występowania. Gdy pęka osłona jajeczka, to następuje jego uwolnienie. Potem przemieszcza się z jajnika do jajowodu. Wówczas jest ono gotowe do zapłodnienia po kontakcie z plemnikiem. Głównym objawem jajeczkowania inaczej owulacji jest podwyższona temperatura ciała. Może być również ona zaburzona poprzez alkohol, leki, chorobę czy inny tryb życia.